Kuczmany – Krwiopijne owady
Krew jest płynem bogatym w substancje odżywcze dlatego nie ma nic dziwnego w tym, że istnieje wiele stawonogów odżywiających się tym płynem. W przypadku krwiopijnych owadów krwią odżywiają się jedynie samice. Krew potrzebna jest im do zdobycia białka, które niezbędne jest im do produkcji jaj.
Na terenie Polski występuje około 150 gatunków krwiopijnych stawonogów. Najbardziej znane z nich to komary, wszy, pchły, meszki i pluskwy. Komary i meszki występują głównie nad wodami stojącymi. Wszy i pchły to robaki żyjące na naszych ciałach. Pluskwy zamieszkują wnętrza naszych domów i atakują nas podczas snu.
Kuczmany
Do występujących w Polsce krwiopijnych owadów zaliczamy również kuczmany. Większość ludzi nigdy nie słyszało o kuczmanach, choć występują one na terenie Polski powszechnie. Jest tak między innymi dlatego, że ze względu na podobieństwo wyglądu często mylone są one z meszkami i komarami.
Kuczmany (Ceratopogonidae) znane również jako kuczmanowate są rodziną niewielkich muchówek liczącą 215 gatunków owadów. Zasiedlają one zarówno środowiska wodne jak i ziemnowodne i lądowe. Występowanie 80 spośród gatunków kuczmanów stwierdzono na terenie polskich parków narodowych. W samym Wigierskim Parku Narodowym stwierdzono występowanie 49 gatunków kuczmanów mimo iż badania nad nimi prowadzone były w nim jedynie na terenie wybranych torfowisk.
Jak wyglądają kuczmany?
Kuczmany mają od 1 do 5 milimetrów długości. Ich głowa jest mała, a oczy wyłupiaste. Piórkowate czułki kuczmanów są stosunkowo długie. Składają się one z piętnastu członów. Używane są one przez kuczmany jako narządy słuchu umożliwiające samcom wykrywanie uderzeń skrzydeł samic. Skrzydła kuczmanów są krótkie, szerokie i pozbawione łusek. U niektórych gatunków kuczmanów na skrzydłach znajdują się mikroskopijne włoski, a na grzbiecie tułowia czarne znaki. Na skrzydłach większości gatunków kuczmanów znajdują się mlecznobiałe i ciemne plamy. Odnóża kuczmanów są krótkie. Na wierzchu odwłoka samców znajduje się niewielka para przydatek, a wierzchołek odwłoka samic jest zaokrąglony. Kuczmany przypominają komary i meszki. Często są z nimi mylone są one jednak znacząco mniejsze za równo od meszek jak i od komarów.
Kuczmany żywią się krwią, ale nie tylko
Cztery spośród kilku tysięcy gatunków kuczmanów żywią się krwią ludzi oraz zwierząt stałocieplnych. Pozostałe gatunki kuczmanów są pasożytami innych gatunków owadów, żywią się nektarem lub sokiem wyciekającym z uszkodzonych drzew.
Rozwój kuczmanów
Larwy kuczmanów rozwijają się w środowisku wodnym. Bardzo często rozwijają się one w niewielkich, krótkookresowych zbiornikach wodnych takich jak kałuże, woda w dziuplach drzew i zbiorniki znajdujące się na solniskach lub torfowiskach. Larwy przeobrażają się w osobniki dorosłe, które przebywają głównie w miejscach cienistych i wilgotnych. Dorosłe samce kuczmanów pojawiają się wcześniej od samic.
Dlaczego kuczmany są niebezpieczne
Kuczmany są niebezpieczne ponieważ podczas ukłucia mogą one przenosić na ludzi wirusy powodujące zapalenie opon mózgowych i paraliż oraz bakterie wąglika i tularemii.
Ataki kuczmanów najczęściej mają miejsce o wschodzie słońca lub przed zmierzchem. W miejscach w których doszło do ukłuć kuczmanów pozostawiają one ślady mające postać bolesnej, utrzymującej się przez ponad tydzień grudki.
Ataki kuczmanów przebiegają w bardzo charakterystyczny sposób. Owady te pełzają lub nalatują swoje ofiary z powietrza lub ziemi. Niewielkie rozmiary tych zwierząt umożliwiają im atakowanie ludzi nawet w miejscach, które osłonięte są ubraniami lub włosami.
Zwalczanie kuczmanów
Na szczęście zwalczanie kuczmanów nie jest trudne ponieważ są one wrażliwe na działanie środków owadobójczych. Zwalczanie kuczmanów jest dużo prostsze niż zwalczanie komarów, zwalczanie meszek lub zwalczanie kleszczy.
Ochrona przed atakami kuczmanów
Jeśli chodzi o profilaktykę chroniącą przed kuczmanami to jest ona bardzo podobna do profilaktyki chroniącej przed komarami. Ochrona przed kuczmanami polega głównie na ubieraniu się w sposób uniemożliwiający ataki tych owadów oraz na stosowaniu repelentów.